silvershadow
Emekli
- Katılım
- 6 May 2015
- Mesajlar
- 8,996
- Tepkime puanı
- 1,340
- İsim
- Murat İNCİ
EDL ya da XDS Nedir?
Elektronik diferansiyel kilidi Vw camiasında EDL ya da XDS olarak geçer; ki bu Elektronic Differential Lock isim tamlamasındaki İngilizce kelimelerin ilk harflerinin kısaltması ile anılır.
Diferansiyel temel 3 görevi yerine getirir.
Bunlardan birincisi motordan gelen gücü çekiş olan lastiklere aktarmaktır. Dört çeker araçlarda ise hem önde hem de arkada diferansiyel bulunmaktadır. Bu aktarma arkadan itişli bir araçta 90 derece açıyla gelen milden aldığı torku iki tekerlek miline iletmek biçimindedir.
Diferansiyelin ikinci görevi transmisyon milinin ( şaft ) dönme hızını hareketi aktarmadan önce yavaşlatmaktır. (torkunu arttırmış olur)
Üçüncü olarak ise bir araçta diferansiyel farklı tekerlerin farklı hızlarda dönmesini sağlar. Ki, ismini de bu üçüncü görevden (ayırmak anlamındaki diffreant'tan gelir) almaktadır.
Arazi araçlarında ve spor otomobillerde olmak üzere iki farklı kullanım alanı ve amacı bulunur.
Araçların lastikleri düz giderken aynı hızla dönmelidirler.
Ancak işler viraja girilince değişir ve virajlarda dışta kalan tekerler daha uzun bir mesafe kat etmek zorunda kaldıklarından daha hızlı dönmelidirler. Dönmezlerse aracı kontrol etmek güçleşir, kayma başlar ve yeterince yüksek hızda girildiyse araç kontrolden ve yoldan çıkabilir.
İşte bu dönüşlerde araçların lastiklerinin farklı hızlarda dönebilmesini mümkün kılacak bir sistemin varlığını gerektirir. Diferansiyel tam da bu görevi eksiksiz yerine getiren sistemdir. Manuel, kaydırmalı ve elektronik olmak üzere kullanım yerine göre değişik versiyonları bulunur.
Ancak araç viraja girdiğinde sol ön teker ile sol arka teker arasında devir farkı oluşur .Aksi takdirde virajı alamaz veya kaydırma kıç atma denilen problemler vuku bulur.
Arazi araçlarında kullanılan kilitli diferansiyeller aracın tekerleklerinden biri ya da bir kaçı zemini kavrayamadığı zaman gerekir. Çünkü Diferansiyel gücü daha kolay aktaracağı yani frenleme yapmayan ve boşa dönen tekerleklere ileterek aracın hareket etmesini önler.
Bu durumda patinajdan kurtulmanın tek yolu ya istediğiniz tarafın diferansiyelini kilitleyerek tüm gücü eşit dağıtmak ve çekişi sağlamak veya tüm gücü çekiş olan tekerleğe aktarmak biçiminde yapar.
Arazi ve binek tip araçlarda bu uygun bir sitemdir. Özellikle çamur veya kar, buz vb gevşek zeminden kurtulmaya yarar..
En çok piyasada kullanılan tipide otomatik kilitlenen modelidir. Bunda sürücü müdahale etmez ve tekerlekler arsındaki hız farkından otomatik devreye girer fakat kilitlenme yaklaşık %50 oranında gerçekleşir.(bu oran kilit tiplerine göre değişir)
Eski tip kilitlenme mekanizmalarında direksiyon çevrilip viraj almak zararlıydı bu sitemde kısmen bu çözüldü
Dolayısıyla Toros, buzlu/karlı zemine sahip hafif bir rampayı patinaj çeke çeke çıkarken siz her iki lastik de kayma durumundaysa olduğunuz yerde kalabilirsiniz. Toros'un çıkarken sizin çıkmanızı engelleyen ESP değil aslında, o EDL, ASR ve XDS'dir. yani anti patinaj sistemi ve diferansiyel kilididir.
Bu iki sistem sayesinde çekiş olan ön tekerleklerden biri tutunamazsa güç diğerine aktarılır fakat diğeri de tutunamazsa.... İşte o zaman yerinde kalakalır. Bunu engellemek için her iki tekerin de tutunamadığı gevşek veya kaygan zeminlerde normal yollarda sizi yolda tutan şeyler bu kez sizin hareket etmenizi engellediklerinden kapatılması gerekir
ESP off konuma getirirseniz ASR kapanır, XDS kapanır ama ESP kapanmaz... (Fakat bu durumda 15 km'yi aşan hızlara çıkmanız önerilmez ve ilk fırsatta devreye almanız önerilir.)
Kısaca özetlemek gerekirse;
Vw için ESP sistemi ile birlikte çalışması sağlanan bu sistem sayesinde. Daha hızla ve kontrollü olarak viraj almamız sağlanırken elektronik kilitli diferansiyelde kontrol elektroniktir ve tamamen kilitleme değil de yaklaşık %30 oranında kilitleme ile güç aktarılmak istenen, boşta olan da diğeri ile birlikte döner.
Yalnızca arkadan itişli spor otomobiller ve arazi araçlarında görmeye alışık olduğumuz diferansiyel kilidi ilk kez önden çekişin yapıldığı aktarmaya uyarlanarak standart Golf'te XDS'ye, XDS ise GTI XDS plus ya da XDL olarak adlandırılan sisteme dönüşmüştür. Özellikle buzlu, çamurlu aşırı kaygan veya gevşek zeminlerde ya da kafadan kayma yaşadığımız direksiyonun işlevsiz hale geldiği keskin virajlarda limitler aşıldığında ihtiyaç duyduğumuz çekişi, gevşek zeminde veya aşırı kaygan zeminlerde tutunamayan ve patinaja düşen lastikler motorun tüm gücü buraya aktarmasını bu kısma giden gücü tutunan diğer lastiklere iletmesini sağlayarak olduğumuz yerde saymamızı engelleyecek yegane şeydir. Virajlı yollarda ise virajı döndüğümüz taraftaki tekerlekler virajın dışında kalan tekerleklere göre daha kısa mesafe kat eder. Böylesi durumlarda sadece spor otomobillerde olan bu özellik diferansiyeli dıştaki lastiklere daha fazla güç aktarmak üzere tahrik eder. Böylece virajları direksiyonunuz understeer'e düşmeksizin kayma olmadan daha güvenle ve yüksek hızlarda kat edilebilir.
İşte nasıl işe yaradığını gösterir video özellikle 3. dakika 30. saniyeden sonrasını izleyin...
http://youtu.be/yYAw79386WI
