Bir şekilde tüm dünyaya yayıldığı için panik durumu oluşturdu ama virüsü kapanların sadece %15 civarında belirti görülmekte ve %85 lik kısım hissetmeden atlatmaktadır.
Böyle açıklamaların hastalığın hafife alınmasına neden olabileceği yönünde ciddi endişelerim var. .
Şu anda elimizdeki en sağlıklı veriler Çin deneyiminden elde edilenler (Kaynak:
http://weekly.chinacdc.cn/en/article/id/e53946e2-c6c4-41e9-9a9b-fea8db1a8f51).
Buna göre hastaların %80 hafif-orta düzeyde bulgu veriyor, pnömoni (zatürre) daha az görülüyor ve hastaneye yatmaları gerekmiyor. Yani hissetmeden geçirme durumu söz konusu değil, varsa da oldukça istisnai bir durum.
Hastaların %20'si daha ağır hastalık bulguları ve ciddi pnömoni ile hastaneye yatıyor, bunların dörtte biri (totalin %5'i) yoğun bakım gerektiriyor ve yoğun bakıma girenlerin yarısı da kaybediliyor. Bu çalışmada mortalite (ölüm oranı) %2.4 bulunmuş, şu sıralarda %4'e yükselmiş durumda, ama mesela İtalya'da bu oran %9. Yani tanı konulan onbir hastadan biri İtalya'da şu anda kaybedilliyor.
Nedeni ne? Sağlık sisteminin hasta yükü ile başa çıkamayacak duruma gelmesi. Bununla ilgili çok deneyimim var, burada aktarmam doğru olmaz, ama bilin ki tüm sağlıkçılar ellerindeki tüm imkanları kullanarak savaşıyorlar ve savaşmaya devam edecekler ama hasta yükü artarsa sonuç en hafif deyimiyle iyi olmaz.
Bunu engellemenin tek yolu da bulaşma oranını azaltmak, bu da insanların hastayla temasının tümüyle kesilmesi ile olabilir ancak. Sonuçta paranoya insanların evde kalmasını sağlayacaksa varsın olsun.
Influenza, yani bildiğimiz grip ile kıyaslandığında ise Covid daha ciddi bir durum arz ediyor.
- Influenza mortalitesi %0,1-0,2, Covid'in %2.3 (ABD verileridir, kaynak: https://ourworldindata.org/coronavirus#how-do-case-fatality-rates-from-covid-19-compare-to-those-of-the-seasonal-flu)
- Influenza hastalarında hastaneye yatış oranı %2, Covid'de %19'dur.
- Influenza suşları için doğal bağışıklanma oranı toplumda göreceli yüksektir ve aşısı geliştirilmiştir, güncellenerek üretilmektedir, Covid için savunmasısız, en azından şimdilik.
- Influenza kuluçka süresi daha kısadır (1-4 gün), Covid için daha uzundur (1-14 gün), yani fark edilmeden bulaştırma oranı daha yüksektir.
- Influenza'da bir kişi 1.3 kişiye bulaştırırken bu Covid'de 2.2-3.5 kişi olarak bildirilmiştir.
Özetle hastalığın önemsizmiş gibi gösterilmeye çalışılması hata olur.
Tedbirleri elinizden geldiğince sıkı tutun ve evde kalın, şakası yok.
